Modele przewidujące ciężkość zapalenia płuc u dzieci jako pomoc w decyzjach terapeutycznych

Badacze opracowali praktyczne modele, które skutecznie rozróżniają łagodne, umiarkowane i ciężkie postacie zapalenia płuc u dzieci. Modele powstały na podstawie danych zebranych w 73 oddziałach ratunkowych (SOR) w 14 krajach, w ramach międzynarodowej sieci badań nad nagłymi przypadkami pediatrycznymi (Pediatric Emergency Research Network, PERN). Nowe narzędzia predykcyjne mają wspomagać klinicystów w podejmowaniu decyzji, czy dziecko z zapaleniem płuc wymaga hospitalizacji lub opieki intensywnej. Wyniki badania opublikowano w czasopiśmie Lancet Child and Adolescent Health.

Znaczenie zapalenia płuc u dzieci

Pozaszpitalne zapalenie płuc to jedna z najczęstszych infekcji u dzieci na całym świecie i jedna z głównych przyczyn hospitalizacji dzieci w Stanach Zjednoczonych – zarówno pod względem częstości, jak i kosztów leczenia. Choć większość dzieci przechodzi infekcję łagodnie i całkowicie zdrowieje, u około 5% choroba przybiera ciężką postać z groźnymi powikłaniami.

– „Chociaż tylko niewielki odsetek dzieci z zapaleniem płuc rozwija ciężkie powikłania, niezwykle ważne jest ich wczesne rozpoznanie, aby można było podjąć szybkie i zdecydowane działania ograniczające pogarszanie się stanu zdrowia” – powiedział dr Todd Florin, główny autor badania, kierownik ds. badań i spraw akademickich Oddziału Medycyny Ratunkowej Dzieci w Ann & Robert H. Lurie Children’s Hospital of Chicago oraz profesor pediatrii na Northwestern University Feinberg School of Medicine.

– „Równie istotne jest przewidzenie, czy infekcja przebiega łagodnie, by uniknąć niepotrzebnych badań, terapii czy hospitalizacji” – dodał.

Kluczowe cechy kliniczne

W badaniu uczestniczyło ponad 2200 dzieci w wieku od 3 miesięcy do 14 lat, które trafiły na SOR z objawami pozaszpitalnego zapalenia płuc. Naukowcy ustalili, że obecność kataru i przekrwienia błony śluzowej nosa wskazuje częściej na łagodny przebieg choroby. Z kolei cechy wskazujące na ryzyko umiarkowanego lub ciężkiego przebiegu, mogące wymagać hospitalizacji, to:

• ból brzucha,
• odmowa przyjmowania płynów,
• wcześniejsze stosowanie antybiotyków przed wizytą na SOR,
• zaciąganie międzyżebrzy (świadczące o trudności w oddychaniu),
• częstość oddechów lub tętna powyżej 95. percentyla dla wieku,
• hipoksemia (niskie nasycenie tlenem we krwi).

To parametry często oceniane u dzieci z infekcjami dróg oddechowych, co czyni model łatwym do wdrożenia i uniwersalnym.

Skuteczność modeli i ich przyszłość

– „Oddziały ratunkowe na całym świecie codziennie przyjmują tysiące dzieci z zapaleniem płuc, ale dotąd brakowało narzędzi pozwalających przewidzieć, które z nich rzeczywiście są zagrożone pogorszeniem stanu” – mówi dr Nathan Kuppermann, współautor badania, dyrektor naukowy Children’s National Research Institute w Waszyngtonie. „Nasz model opiera się na danych i daje klinicystom praktyczne narzędzie do podejmowania decyzji terapeutycznych, poprawiając jakość opieki i wyniki leczenia.”

W badaniu uwzględniono także modele predykcyjne dla dzieci, u których zapalenie płuc potwierdzono radiologicznie. W tej grupie obecność zmian w wielu segmentach płuc korelowała z cięższym przebiegiem choroby.

– „Nasze modele predykcyjne wykazują dobrą do bardzo dobrej trafność” – podsumowuje dr Florin. „W porównaniu z samą oceną kliniczną lekarza, modele te dokładniej przewidują ciężkość choroby. Po zewnętrznej walidacji mogą stanowić wiarygodne narzędzie wspierające decyzje diagnostyczne i terapeutyczne w zapaleniu płuc u dzieci.”

Źródło: Ann & Robert H. Lurie Children’s Hospital of Chicago, The Lancet Child & Adolescent Health