Naukowcy z UVA Health opracowują metodę wczesnej identyfikacji osób zagrożonych śródmiąższowym włóknieniem płuc
Zespół badaczy z UVA Health prowadzi prace nad metodą umożliwiającą wykrywanie osób zagrożonych rozwojem choroby śródmiąższowej płuc (ILD) jeszcze zanim pojawią się objawy kliniczne. ILD to coraz częstsze schorzenie będące jedną z głównych przyczyn kwalifikacji pacjentów do przeszczepienia płuc. Opracowywana metoda może przyspieszyć rozwój nowych terapii, które będą skuteczniejsze i lepiej tolerowane niż obecnie dostępne leki.
Naukowcy zidentyfikowali już biomarkery krwi – specyficzne białka, które pozwalają przewidywać rokowanie u pacjentów z ILD. Zespół pod kierownictwem dr. Johna S. Kima z Wydziału Pulmonologii i Intensywnej Terapii UVA Health zakłada jednak, że biomarkery te mogą posłużyć do znacznie więcej – do identyfikacji osób, które jeszcze nie mają objawów, ale są w grupie ryzyka rozwoju choroby. Badacze planują również szczegółowe zmapowanie molekularnych cech wczesnych i zaawansowanych stadiów ILD, by lepiej zrozumieć proces włóknienia płuc oraz znaleźć sposoby jego zapobiegania.
„Często w momencie diagnozy choroby śródmiąższowej płuc uszkodzenia miąższu są już tak zaawansowane, że możliwości leczenia są ograniczone” – podkreśla dr Kim. – „Naszym celem jest opracowanie terapii zapobiegających ILD, a kluczowym krokiem jest identyfikacja osób, które są szczególnie narażone na jej rozwój.”
Czym jest choroba śródmiąższowa płuc?
ILD to grupa przewlekłych chorób układu oddechowego, które prowadzą do zapalenia i bliznowacenia (włóknienia) tkanki płucnej. Najczęstszą postacią jest idiopatyczne włóknienie płuc (IPF), którego przyczyna nie jest w pełni poznana. Niektóre postacie ILD przebiegają łagodnie, inne natomiast mają charakter postępujący i zagrażający życiu. Szacuje się, że około jedna trzecia wszystkich przeszczepów płuc rocznie wykonywana jest u pacjentów z ILD.
Dostępne obecnie leki, takie jak nintedanib czy pirfenidon, mogą spowalniać postęp idiopatycznego włóknienia płuc, jednak często wywołują działania niepożądane, w tym hepatotoksyczność oraz dolegliwości żołądkowo-jelitowe (nudności, wymioty, biegunki). To ogranicza ich stosowanie i podkreśla potrzebę opracowania nowych, bardziej tolerowanych terapii.
Nowe biomarkery i grant na dalsze badania
W najnowszej publikacji w American Journal of Respiratory and Critical Care Medicine zespół dr. Kima przedstawił wyniki badań, w których zidentyfikowano kilka białkowych biomarkerów osoczowych związanych z wczesnym rozwojem ILD. Część z nich była szczególnie silnie eksprymowana w tkance płuc pacjentów z tą chorobą.
Naukowcy planują teraz rozszerzenie badań w kierunku opracowania narzędzi diagnostycznych pozwalających lekarzom nie tylko rozpoznać chorobę na wczesnym etapie, ale także ocenić ryzyko jej wystąpienia. Uzyskali w tym celu pięcioletni grant z Narodowego Instytutu Serca, Płuc i Krwi (National Heart, Lung and Blood Institute, NHLBI), oznaczony numerem R01HL176659-01A1.
„Chcemy opracować zestaw biomarkerów, które pozwolą przewidzieć zarówno rozwój choroby śródmiąższowej płuc, jak i przeżycie pacjentów już nią dotkniętych” – wyjaśnia dr Kim. – „Mamy nadzieję, że uda się połączyć te dane z obrazowaniem płuc i analizą genomową, aby jeszcze precyzyjniej identyfikować dorosłych o podwyższonym ryzyku ILD. To z kolei umożliwi prowadzenie badań klinicznych mających na celu zapobieganie chorobie, zanim dojdzie do nieodwracalnego włóknienia.”
Publikacja zawiera również informacje o wykorzystaniu danych z dwóch dużych badań kohortowych: Multi-Ethnic Study of Atherosclerosis (MESA) Lung Study oraz Subpopulations and Intermediate Outcome Measures in COPD (SPIROMICS), które dostarczyły kluczowych informacji klinicznych i biomolekularnych.
Źródło: American Journal of Respiratory and Critical Care Medicine,
DOI: http://dx.doi.org/10.1164/rccm.202503-0610OC
