Nowe spojrzenie na globalne ryzyko zachorowania na raka płuc – wyniki badań
Rak płuc pozostaje najbardziej rozpowszechnioną formą nowotworu, odpowiadając za około 2,2 miliona przypadków i 1,8 miliona zgonów rocznie na świecie. Choć palenie tytoniu jest głównym czynnikiem ryzyka, również bierne palenie, zanieczyszczenie powietrza, narażenie na przemysłowe karcynogeny i opary powstające podczas gotowania mogą przyczyniać się do jego rozwoju. Wskaźniki zapadalności i śmiertelności różnią się jednak w zależności od kraju, płci oraz grup wiekowych, co jest związane m.in. z różnicami w rozwoju gospodarczym i nawykach związanych z paleniem.
Niedawno opublikowane badanie zespołu naukowców z National Cancer Center, Chinese Academy of Medical Sciences i Peking Union Medical College dostarczyło nowych danych na temat ryzyka zachorowania na raka płuc. Wyniki opublikowane 13 listopada 2024 roku w Chinese Medical Journal analizują ryzyko zachorowania na raka płuc w 185 krajach świata, uwzględniając wiek, płeć oraz indeks rozwoju społecznego (HDI).
Podejście badawcze i analiza danych
Naukowcy wykorzystali bazę danych Global Cancer Observatory 2022, aby przeanalizować wskaźniki zachorowalności i śmiertelności z powodu raka płuc w różnych krajach i grupach demograficznych. Dane o populacji oraz ogólnej śmiertelności pozyskano z baz ONZ. Badacze zastosowali metodę uwzględniającą konkurujące przyczyny zgonów oraz możliwość wystąpienia wielu przypadków raka płuc u tej samej osoby. Pozwoliło to na dokładne oszacowanie ryzyka zachorowania i zgonu.
Kluczowe wyniki badania
W 2022 roku globalne ryzyko zachorowania na raka płuc wyniosło 3,49% (1 na 28 osób), a ryzyko śmierci z jego powodu – 2,69% (1 na 37 osób). Wyższe ryzyko zachorowania i zgonu odnotowano w krajach o wysokim i bardzo wysokim HDI, takich jak Kanada czy Nowa Kaledonia, gdzie ryzyko zachorowania wynosiło powyżej 8,12%. Natomiast w krajach o niskim i średnim HDI, takich jak Niger czy Angola, ryzyko to było znacznie niższe (około 0,1%).
Przed ukończeniem 40. roku życia ryzyko zachorowania na raka płuc jest minimalne, ale po tym wieku gwałtownie wzrasta. Najwyższe ryzyko odnotowano u osób powyżej 70. roku życia, które nigdy wcześniej nie chorowały na raka płuc (2,00% ryzyka zachorowania i 1,71% ryzyka zgonu). Ciekawym zjawiskiem był spadek ryzyka w późniejszych latach życia, co może wynikać z większej częstości występowania innych schorzeń związanych z wiekiem, które konkurują jako przyczyny zgonu.
Różnice płciowe i regionalne
Zgodnie z wcześniejszymi badaniami, mężczyźni mieli o 57% większe ryzyko zachorowania na raka płuc i o 85% wyższe ryzyko śmierci niż kobiety, co tłumaczy się głównie różnicami w nawykach palenia. Jednak w kilku krajach, takich jak Dania, Islandia, Szwecja czy Peru, kobiety miały nieco wyższe ryzyko zachorowania na raka płuc niż mężczyźni.
Badanie podkreśla, jak istotne jest planowanie działań prewencyjnych i diagnostycznych w walce z rakiem płuc na poziomie globalnym, regionalnym i krajowym. Autorzy zwracają uwagę, że wyniki mogą być podstawą do opracowania strategii kontrolowania raka płuc, a także efektywnego zarządzania systemami opieki zdrowotnej, szczególnie w krajach o wysokim wskaźniku HDI.
Wnioski i perspektywy
Niniejsze badanie wskazuje na potrzebę zróżnicowanego podejścia do profilaktyki i leczenia raka płuc w różnych populacjach. Wyciągnięte wnioski mogą stanowić podstawę do opracowania bardziej precyzyjnych programów przesiewowych oraz edukacyjnych, co może przyczynić się do redukcji globalnego obciążenia chorobą.
Źródło: Chinese Medical Journal (Global, regional, and national lifetime risk of developing and dying from lung cancer in 2022: A population-based study in 185 countries), Chinese Medical Journals Publishing House Co., Ltd.
