Obturacyjny bezdech senny: wsparcie rówieśnicze zwiększa skuteczność terapii CPAP
Terapia stałym dodatnim ciśnieniem w drogach oddechowych (CPAP) może poprawić jakość życia osób z obturacyjnym bezdechem sennym, ale niemal połowa dorosłych korzystających z aparatów CPAP nie stosuje się do regularnego schematu ich użycia. Nowe badanie przeprowadzone przez naukowców z University of Arizona Health Sciences, opublikowane w czasopiśmie American Journal of Respiratory and Critical Care Medicine, wykazało, że wsparcie rówieśnicze poprawia przestrzeganie zasad użycia CPAP oraz satysfakcję pacjentów, co przekłada się na lepszy sen i ogólny stan zdrowia.
Według National Council on Aging, u 39 milionów dorosłych w USA zdiagnozowano obturacyjny bezdech senny, który charakteryzuje się powtarzającymi się epizodami zapadania się górnych dróg oddechowych podczas snu. Prowadzi to do przerywanego snu i obniżenia poziomu tlenu we krwi, a w przypadku braku leczenia – do powikłań sercowych, nerkowych i metabolicznych. Najczęściej stosowaną metodą leczenia jest CPAP, które wiąże się z poprawą jakości życia, zmniejszeniem nadciśnienia, ryzyka wypadków i śmiertelności.
„CPAP jest złotym standardem w leczeniu pacjentów z bezdechem sennym. Problemem jednak jest to, że to skomplikowane urządzenie zewnętrzne wymaga od pacjentów samodyscypliny, by założyć je na twarz. Wymaga to zmiany zachowań, co sprawia, że wiele osób z niego rezygnuje” – powiedział dr Sairam Parthasarathy, główny autor badania, dyrektor U of A Health Sciences Center for Sleep, Circadian and Neuroscience Research oraz profesor i szef Wydziału Pulmonologii, Alergologii, Intensywnej Terapii i Medycyny Snu na University of Arizona College of Medicine – Tucson. „Oglądanie filmów instruktażowych lub czytanie instrukcji ma swoje ograniczenia. Interwencja rówieśnicza wprowadza osobisty wymiar, pokazując pacjentom, jak korzystać z urządzenia. Pomaga to osobom z bezdechem sennym zrozumieć CPAP i wykorzystać je na swoją korzyść.”
W badaniu wzięło udział 263 pacjentów z bezdechem sennym, którzy dopiero rozpoczynali terapię CPAP. Uczestnicy zostali losowo podzieleni na dwie grupy: jedna otrzymała standardową opiekę wraz z materiałami edukacyjnymi, a druga miała kontakt z przeszkolonymi mentorami rówieśniczymi podczas spotkań osobistych i rozmów telefonicznych.
Badanie wykazało, że 62% uczestników, którzy otrzymali wsparcie rówieśnicze, prawidłowo i regularnie korzystało z urządzenia CPAP, w porównaniu do 51% osób, które otrzymały jedynie materiały edukacyjne. Uczestnicy grupy z interwencją rówieśniczą korzystali z CPAP średnio przez 4,5 godziny na noc, podczas gdy osoby z grupy bez wsparcia – przez 3,7 godziny.
Dodatkowo, uczestnicy korzystający z wsparcia rówieśniczego zgłaszali znacznie wyższy poziom satysfakcji związanego z pomocą w obsłudze CPAP oraz postrzegali swoją opiekę jako lepiej skoordynowaną w porównaniu z grupą kontrolną.
System wsparcia rówieśniczego polegał na przeszkoleniu osób z bezdechem sennym, korzystających z CPAP, w celu wspierania innych pacjentów rozpoczynających terapię. Uczestnicy badania kontaktowali się z mentorami podczas wizyt osobistych oraz ośmiu rozmów telefonicznych w ciągu pierwszych czterech tygodni, a następnie sześciu rozmów w ciągu kolejnych dwóch miesięcy.
System wsparcia rówieśniczego był wspierany przez automatyczny, interaktywny program głosowy, który umożliwiał pacjentom uzyskanie odpowiedzi na pytania bez bezpośredniego kontaktu z mentorem.
Badanie podkreśla opłacalność systemu wsparcia rówieśniczego. Dzięki wykorzystaniu wsparcia rówieśniczego i technologii zmniejsza się obciążenie pracowników służby zdrowia, jednocześnie promując lepsze wyniki zdrowotne. Autorzy sugerują, że włączenie interwencji rówieśniczych do zasad refundacji opieki zdrowotnej mogłoby pozwolić na szersze wdrożenie tego podejścia i przynieść korzyści pacjentom w całym kraju.
Metoda ta może również zostać zaadaptowana do innych schorzeń przewlekłych wymagających długoterminowego zarządzania przez pacjenta.
„Interwencja rówieśnicza jest skalowalna i możliwa do eksportu” – powiedział Parthasarathy. „Może pomóc pacjentom z cukrzycą, nadciśnieniem lub innymi chorobami przewlekłymi, które wymagają znacznej samoopieki. Możliwość rozmowy z osobą, która przeszła przez podobne trudności, oraz interakcja z kimś, zamiast pozostawienia pacjenta samemu sobie, może zrobić ogromną różnicę.”
Źródło: American Journal of Respiratory and Critical Care Medicine
